જીપીએસસી સહિત તમામ સ્પર્ધાત્મક પરીક્ષા આપતા   અને લેખનમાં સફળતા ઈચ્છતા યુવામિત્રો માટે ભાષાશુદ્ધિ, લેખન અંગે  કેટલાંક પ્રાથમિક સૂચનો, જેના થકી લખાણ વધુ વાચનક્ષમ બનશે, વધુ લોકો વાંચશે

- લાંબું લખાણ સળંગ એક જ ફકરામાં હોય તેને બદલે વધુ ફકરા પાડો. બે ફકરા વચ્ચે એક space મૂકો. વાચકની આંખોને ઓછો શ્રમ પડશે, વિરામ મળશે, શ્વાસ લેવાની જગ્યા રહેશે.

- મનફાવે ત્યાંથી ફકરા ન પાડો. મુદ્દો બદલાય ત્યારે ફકરો બદલાય, અથવા એક લાંબા મુદ્દાના અનેક વિચાર-તંતુ હોય તો તેમાં એક તંતુ જ્યાં સ્વાભાવિક રીતે ખતમ થતો હોય (જ્યાં તમને પણ શ્વાસ લેવાની જરૂર મહેસૂસ થાય) - ત્યાં ફકરો પાડો.

- ક્યાં અલ્પવિરામ (,) આવે, ક્યાં પૂર્ણવિરામ (.) આવે, ક્યાં ડેશ (-) સેમિકોલન ( ; ) ઓબ્લિક (/) પ્રશ્નાર્થ (?) કે આશ્ચર્યચિહ્ન (!) આવે કે મૂકવાથી વધુ અસરકારક બને એ પણ જાણવું જોઈએ. આમાંથી ડેશ અને ઓબ્લિકને બાદ કરતાં બાકીનાં  ચિહ્નો વાક્યના  છેલ્લા શબ્દ સાથે space વગર જોડાયેલાં  જ મૂકવાં જોઈએ. એ છૂટાં-છવાયાં વેરાયેલાં પડ્યાં હોય તો વાચકને લખાણ પણ વેરાઈ ગયેલું લાગે છે.

- આ બધું સમજવા માટે પ્રસ્થાપિત લેખકો કે માધ્યમોનાં છપાયેલાં/બ્લોગસ્થ લખાણો અભ્યાસુ નજરથી જુઓ. લખાણો માટે વ્યાકરણ સિવાયના કોઈ નિયમો નથી, દરેકની શૈલી જુદી હોય છે; પણ આવી સામાન્ય શિસ્ત જાણ્યા સમજ્યા પછી જ તે બાબતે સાહસિક પ્રયોગો થઇ શકે. ભૂલો થાય એ પ્રયોગો નથી.  

- શબ્દ સાથે જોડાતી વિભક્તિ , એટલે કે નો/ની/નું/ના, એ/થી/માં વગેરે પ્રત્યયો શબ્દથી જુદા પાડીને ન લખો, જોડેલા લખો. દા.ત. ભગવાનની, વરસાદનું, સભ્યએ, ઘરમાં... વિ.

- બોલી અને લેખિત ભાષા બેઉ જુદી વસ્તુ છે. બોલચાલમાં અપભ્રંશ થયેલું ઘણું હોય છે. જેમ કે આપણા-નું 'આપડા', આમાંથી-નું 'એમોંથી', હવે-નું હવ, છે-નું 'સે' વિ. લખાણમાં બોલી અભિપ્રેત ન હોય તો ચોખ્ખી લેખિત ભાષાના શબ્દો જ વાપરો.

* નોંધ : આ કંઈ લેખન માટેની સંપૂર્ણ માર્ગદર્શિકા નથી, પણ 'આટલું તો કરો' એ પ્રકારની અપીલ માત્ર છે 😊... અને હા, જે સભ્યો હજુ વાંચે જ છે અને લખતા નથી, પણ લખવા માંગે છે - તેના માટે પણ એક સાદું સૂચન છે : બસ, તમારે કયા મુદ્દે 'શું કહેવું છે' તે મનમાં નક્કી કરો અને તમારા મિત્રને એ વાત બોલીને કહેતા હો એમ જ લખવા માંડો. બાકીનું પછી જોયું જશે. 😇

સૌજન્ય : ✍️કિરણ ત્રિવેદી