સંકષ્ટી ચતુર્થી પૂજા પદ્ધતિ

જે લોકો ગણપતિમાં આસ્થા ધરાવે છે તેઓ આ દિવસે ઉપવાસ રાખે છે અને તેમને પ્રસન્ન કરે છે અને તેમના ઇચ્છિત પરિણામની કામના કરે છે.

• આ દિવસે સવારે સૂર્યોદય પહેલા તમે ઉઠો

• ઉપવાસ કરનારા લોકો સૌ પ્રથમ સ્નાન કરે છે અને સ્વચ્છ અને ધોયેલા કપડાં પહેરે છે. આ દિવસે લાલ રંગના વસ્ત્રો પહેરવા ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે અને એવું પણ કહેવાય છે કે આમ કરવાથી વ્રત સફળ થાય છે.

• સ્નાન કર્યા પછી તેઓ ગણપતિની પૂજા કરવાનું શરૂ કરે છે. ગણપતિની પૂજા કરતી વખતે વ્યક્તિએ પોતાનું મુખ પૂર્વ કે ઉત્તર દિશા તરફ રાખવું જોઈએ.

• સૌથી પહેલા ગણપતિની મૂર્તિને ફૂલોથી સારી રીતે શણગારો.

• પૂજામાં તમારે તાંબાના કલશમાં તલ, ગોળ, લાડુ, ફૂલ પાણી, ધૂપ, ચંદન, કેળા અથવા નારિયેળને પ્રસાદ તરીકે રાખવા જોઈએ.

• ધ્યાન રાખો કે પૂજાના સમયે તમારે દેવી દુર્ગાની મૂર્તિ અથવા મૂર્તિ પણ તમારી સાથે રાખવી જોઈએ. આમ કરવું ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે.

• ગણપતિને રોલી, ફૂલ અને પાણી ચઢાવો.

• સંકષ્ટી ભગવાન ગણપતિને તલ , લાડુ અને મોદક ચઢાવો.

• પૂજા પછી તમે ફળો, મગફળી, ખીર, દૂધ ખાઈ શકો છો અથવા સાબુદાણા સિવાય બીજું કંઈ ન ખાવું.ઘણા લોકો ઉપવાસના દિવસે કાળા મીઠાનો ઉપયોગ કરે છે.પરંતુ તમે ના વાપરો.

• સાંજે, ચંદ્ર બહાર આવે તે પહેલાં, તમારે ગણપતિની પૂજા કરવી જોઈએ અને સંકષ્ટી વ્રત કથાનો પાઠ કરવો જોઈએ.

• પૂજા પૂરી થયા પછી પ્રસાદનું વિતરણ કરો. રાત્રે ચંદ્રના દર્શન કર્યા બાદ વ્રત પતી જાય છે. અને આ રીતે સંકષ્ટી ચતુર્થીનું વ્રત પૂર્ણ થાય છે.

સંકષ્ટી ચતુર્થીનું મહત્વ

સંકષ્ટીના દિવસે ગણપતિની પૂજા કરવાથી ઘરની નકારાત્મક અસરો અને ઊર્જા દૂર થાય છે અને શાંતિ જળવાઈ રહે છે. કહેવાય છે કે ગણેશજી ઘરમાં આવનારી તમામ વિપત્તિઓ દૂર કરે છે અને વ્યક્તિની મનોકામનાઓ પૂર્ણ કરે છે. ચતુર્થીના દિવસે ચંદ્ર દર્શન પણ ખૂબ જ શુભ માનવામાં આવે છે. સૂર્યોદયથી શરૂ થનાર આ વ્રત ચંદ્રદર્શન પછી સમાપ્ત થાય છે. આખા વર્ષમાં સંકષ્ટી ચતુર્થીના 13 વ્રત હોય છે. બધા ઉપવાસ માટે એક અલગ ઉપવાસ કથા છે.

સંકષ્ટી ચતુર્થી વ્રતકથા

                  એકવાર માતા પાર્વતી અને ભગવાન શિવ નદી પાસે બેઠા હતા, ત્યારે અચાનક માતા પાર્વતીએ ચૌપદ વગાડવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી. પરંતુ સમસ્યા એ હતી કે રમતમાં નિર્ણાયક ભૂમિકા ભજવવા માટે તે બે સિવાય બીજું કોઈ નહોતું. આ સમસ્યાનો ઉકેલ શોધીને શિવ અને પાર્વતીએ સાથે મળીને માટીની મૂર્તિ બનાવી અને તેમાં પ્રાણ નાખ્યા. માટીના બનેલા છોકરાને બંનેએ આ રમત સારી રીતે જોવા અને કોણ જીત્યું અને કોણ હાર્યું ? તે નક્કી કરવાનો આદેશ આપ્યો. રમત શરૂ થઈ જેમાં માતા પાર્વતી ભગવાન શિવને હરાવીને વારંવાર જીતી રહી હતી.રમત ચાલી પણ એક વખત ભૂલથી એ માતા પાર્વતીને હારેલા જાહેર કરી દીધા. છોકરાની ભૂલ સ્વીકારી રમત ચાલી પણ એક વખત ભૂલથી બાળકે માતા પાર્વતીને હારેલા જાહેર કરી દીધા. બાળકની આ ભૂલથી માતા પાર્વતી ખૂબ ગુસ્સે થઈ ગઈ, જેના કારણે તેણે ગુસ્સે થઈને બાળકને શ્રાપ આપ્યો અને તે લંગડો થઈ ગયો. બાળકે તેની ભૂલ માટે માતાની ખૂબ માફી માંગી અને તેને માફ કરવા કહ્યું. બાળકની  વારંવારની વિનંતીઓ જોઈને, માતાએ કહ્યું કે હવે શ્રાપ પાછો ખેંચી શકાતો નથી, પરંતુ તે કોઈ ઉપાય સૂચવી શકે છે જેના દ્વારા તે શ્રાપમાંથી મુક્તિ મેળવી શકશે. માતાએ કહ્યું કે કેટલીક છોકરીઓ આ જગ્યાએ સંકષ્ટીના દિવસે પૂજા કરવા આવે છે, તમે તેમને વ્રતની રીત પૂછો અને તે વ્રત સાચા દિલથી કરો.વ્રતની પધ્ધતિ જાણીને બાળકે પૂર્ણ ભક્તિભાવથી અને પદ્ધતિ પ્રમાણે ઉપવાસ કર્યા. ભગવાન ગણેશ તેમની નિષ્ઠાવાન પૂજાથી પ્રસન્ન થયા અને તેમની ઈચ્છા પૂછી. બાળકે માતા પાર્વતી અને ભગવાન શિવ પાસે જવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી. ગણેશજી એ બાળકની માંગ પૂરી કરી અને તેને શિવલોકમાં લઈ ગયા, પરંતુ જ્યારે તેઓ ત્યાં પહોંચ્યા ત્યારે તેમને માત્ર ભગવાન શિવ જ મળ્યા. ભગવાન શિવથી નારાજ થઈને માતા પાર્વતીએ કૈલાસ છોડી દીધું. જ્યારે શિવે તે બાળકને પૂછ્યું કે તું અહીં કેવી રીતે આવ્યો, તો તેણે કહ્યું કે તેને આ વરદાન ગણેશજીની પૂજા કરીને મળ્યું છે. આ જાણ્યા પછી ભગવાન શિવે પણ પાર્વતીની ઉજવણી કરવા માટે તે વ્રત રાખ્યું, ત્યારબાદ માતા પાર્વતી ભગવાન શિવથી પ્રસન્ન થઈને કૈલાસ પરત ફર્યા

                    આ કથા અનુસાર સંકષ્ટીના દિવસે ભગવાન ગણેશનું વ્રત કરવાથી વ્યક્તિની દરેક મનોકામના પૂર્ણ થાય છે.