मनोगत
‘सत्यान्वेषी’ कवितासंग्रह प्रकाशन करतांना, आनंद होत असला तरी पण मनाला वाचकांच्या अभिप्रायांची हुरहूर लागलेली आहे. तसे बघू जाता हा माझा स्वतंत्र प्रकाशित होणारा पहिलाच कवितासंग्रह होय आणि साहित्यक्षेत्रातील हे एकविसावे अपत्य आहे.
साहित्यलेखनाची सुरूवात कवितेने जरी झाली असली तरी पण प्रातिनिधिक संग्रह व एक चारोळी कवितासंग्रहाच्या पुढे मी जावू शकलो नाही. कवितारूपी अनंत भावना मनात रेंगाळत असतांनाही, मी कविता या प्रांताकडे फार दुर्लक्षच केले त्याला कारण म्हणजे कथा, कादंबरी, समीक्षा आदी प्रकारात सुरू असलेले लेखन हेच होते. पुढे अनेकदा कविता लिहिली पण ती स्वतःपुरतीच मर्यादित राहिली. अनेकदा माझ्या रसिक मित्रांनी मला स्वतंत्र कविता संग्रहाचा आग्रह केला पण प्रकाशन क्षेत्रातील अनंत अडचणी आणि या प्रकारात झालेली गर्दी यातून हिरमोड होत गेलेला आणि सहजच मी या प्रकारातून दूर राहू लागलो. पण आज या काव्यसंग्रहाने मी आपणासमोर येतो आहे.
सदर काव्यसंग्रहाच्या शीर्षकाप्रमाणेच मी त्याला न्याय देत, काही निवडक कवितां यात समाविष्ट केल्या आहेत. अगदी छोटेखानी असलेला हा कविता संग्रह आपल्या समाजातील अनंत वेदनांच्या, समस्यांचा, प्रश्नांचा पाढा वाचतांनाच त्यावर एक विचारप्रवर्तक बनून माणसाला माणूस बनण्याची दिशा देवू शकल्या तरी पुरे!
‘सत्यान्वेषी’ म्हणजेच सत्य विशद करणारा, शोधणारा. परंतु या संग्रहात शोषणकारी धर्माचे सत्य रूप मांडणारा, कुचकामी संकल्पनांच्या विरोधात बंड करून उठणारा असा एक माणूस मला दिसतो आहे. हा माणूस या संदर्भाने आपल्या मनातील भाव अगदी सत्यता पडताळून मांडतो, शोधतो आहे. होय! हाच माणूस मला समाजात वावरतांना कुठे ना कुठे प्रतिनिधित्व करीत असतांना दिसतो आहे. त्याचे अनंत रूप अनेक माणसांच्यारूपाने या समाजात वावरत असले तरी पण त्या माणसाला मिळणारा मानसन्मान हा मला तरी नगण्यच जाणवला आहे. मात्र हा ‘सत्यान्वेषी’ माणूस आपलं काम चोखपणे करीत कशाचीही तमा न बाळगता अनंत द्वेष व रागाला संकटाप्रमाणे झेलत सत्याची कास धरतांना दिसतो. तेव्हा मला त्यात परिपूर्णतः आलेली वाटते एवढी परिपक्वता असलेला माणूस बघून, आपणही त्याप्रमाणे परिपक्व व्हावे असे मला सहज वाटून जाणे आणि माझे हे वाटणेच, माझ्याशी निगडीत अनंत बांधवाला तेवढेच साहित्याच्या मार्गातून जुडलेल्या अनंत वाचक, रसिकालाही एक समंजसपणाची जाणीव जाणूनबुजून समोर आणून देण्याचा हा प्रयत्न म्हणजेच ही सत्यान्वेषी कविता होय.
कदाचित ही कविता एक मनोरंजनाची आस देणारी नसेलही पण वैचारिक भूक भागवित आपणास एक गूढतेची दिशा उलगडण्यास लावित, अनंत जगण्यातील आनंदाचे क्षण देणारी नक्कीच ठरणार आहे. असे मला सहज वाटून गेल असले तरी ती माझी स्वतःची एक महत्त्वाकांक्षा आहे. हे सांगून मोकळे होतो.
आज काव्यप्रांतात अगदी दर्जेदार कवितासंग्रह, गझलसंग्रह यातून वैचारिकपणा येतो आहे. यात ही सत्यान्वेषी पुरून उरेल की काय माहीत नाही. पण मनाला एक आनंद याचकरिता की आपण या संग्रहाच्या रूपाने कवी म्हणून समोर येत आहोत...
या संग्रहाच्या प्रकाशन प्रसंगी प्रकाशन, मिळालेल्या अनंत सहकारी मित्रांचे तथा स्नेही बंधू पुनाराम निकुरे यांचे आभार मानत यातील काव्यरसग्रहणाला वाट मोकळी करून देतोय...

माझ्या साहित्य प्रवासातील दिग्दर्शक
स्मृतिशेष
बंडू गजानन कत्रोजवार
यांच्या स्मृतीस अर्पण
आपल्या अभिप्रायाच्या प्रतिक्षेत...