ભાવકની અદાલતમાં આજે મારી ચાર લઘુનવલનો સંગ્રહ – ‘તત્ કિમ્’ લઈને ઉપસ્થિત થયો છું. ત્યારે ‘તેથી શું’—ની બોધપ્રાપ્તિ સાથે જ આવ્યો છું. સરેરાશ ગુજરાતીની કલદારપરસ્તી સમજી શકાય પણ આવા કશાક નવોન્મેશ માટે આપણા વિદ્વતજનોની આંગળી ઈંગિત કરવામાંથી પણ કરમાઈ જવાની છે અને એટલે જ ‘તેથી શું?’
૧૯૮૯ની કોઈ એક સવારે સંકોચ સાથે, સંવાદ સભર નોટબુક સાથે શ્રી હરીશ મીનાશ્રુના નિવાસે પહોંચી ગયો. ‘જરા જોઈ લેજોને’—કહી નોટબુક ભળાવી આવ્યો. બે-ત્રણ દિવસ પછી ‘બમ નીકળશે કે ભમ?’ એ જાણવા પહોંચી ગયો. સૂચન થયું – ‘કથાવસ્તુની આસપાસનું વાતાવરણ રચો.’ પછી !!વિ!!માટે વિચારીએ. આ વિધાન તત્સમયે મારા માટે પ્રેરક થઈ પડ્યું ને રચાઈ ગઈ પ્રથમ લઘુનવલ – ‘ઈતિકથા’. આ પ્રથમ પ્રયાસ મારા માટે સિધ્ધિસ્વરૂપા નિવડ્યો ને !!વિ!!ના એપ્રિલ અંકથી આરંભાઈ – ‘ઈતિકથા’ અને પછીના ત્રણ અંકોમાં પૂર્ણ થઈ. આ તબક્કે !!વિ!!ના તત્કાલિન સંપાદકો શ્રી અદમ ટંકારવી, શ્રી રાજેન્દ્ર જાડેજા અને શ્રી અજિત ઠાકોરનો આભાર ન માનું તો નગુણો ગણાઉં, આભાર ગુણીજન!
‘તત્ કિમ્’ ચાર લઘુનવલ અને ચાર ખૂણા છે. અધોલોકનો ગોકળ અને તરસ્યાં પાણીનો ગોકળ, તરસ્યાં પાણીનો અવિનાશ મહેતા અને ધજાના સમંદરનો અવિ - એ બધાંનો અકારણ, સકારણ તોલ કરવાનું મને ગમે છે. આ તુલનાની પળે અતિક્રમણનો રઘુ સાવ ખૂણો પાળે એ કેમ પાલવે? એક વાચક લેખે તમારે આ રમત કરવા જેવી તો ખરી જ, કરી તો જોજો મઝા પડશે. મહાપુરુષો આંગળી ખરી પડવાની બ્હીકે આંગળી ચીંધામણું ન કરે પણ તમે તો કરજો જ, અહીં આજુબાજુમાંય કોઈ અંગુલિમાલ નથી.
પરેશ દવે
